لایه های شبکه یا همان مدل معروف OSI که بارها و بارها شنیده ایم، کدامند، چه کمکی به ما می‌کنند و چه کاربردی در شبکه‌های کامپیوتری دارند؟ یک سوال مهم تر این است که آیا باید تمام لایه های این مدل را حفظ کنیم؟
نگران نباشید حتی اگر شما به دنبال چگونگی تبدیل OSI به TCP هستید در انتهای این مطلب به شما توضیح خواهیم داد.
یک توضیح کوتاه: هفت لایه مدل osi به ما نشان می‌دهند که سیستم ها در شبکه برای برقراری ارتباط با یکدیگر چه کاری انجام می‌دهند.
مدل OSI یا لایه های شبکه چیست ؟
در اوایل دهه ۱۹۸۰ چیزی حدود ۴۰ سال پیش شرکت های بزرگ رایانه ای و مخابراتی تصمیم به ایجاد یک مدل استاندارد برای ارتباط بین کامپیوترها از طریق شبکه گرفتند. بعد از بررسی های زیاد در سال ۱۹۸۳ این شرکت‌ها استاندرد تعیین شده بین خود را معرفی کردند. و در سال ۱۹۸۴ سازمان جهانی استانداردسازی یعنی ISO این مدل را پذیرفت.
به طور خلاصه این مدل به معنای یک زبان جهانی است برای ارتباط هر نوع دستگاهی با دیگر دستگاه ها با هر برند و مدلی
بزرگترین مزیت این مدل ارتباطی، رفع مشکلات بوجود آمده در شبکه است. این لایه ها کمک می‌کنند زمانی که مشکلی در ارتباط بین دو سیستم بوجود بیاید، به راحتی مشکل را پیدا کرده و تشخیص دهید که از کدام سمت و در کجا این خطا رخ داده است.
یک نمونه از مشکلات را در انتها با هم بررسی خواهیم کرد.
7 لایه معروف مدل OSI یا همان لایه های شبکه چیست
در این قسمت از معرفی مدل، لایه‌ها را از بالا به پایین برای شما معرفی خواهیم کرد. یک نکته بسیار مهم این است که دقت داشته باشید:
زمانی که این لایه ها شروع به کار می‌کنند و از کامپیوتر مبدا می‌خواهند ارسال شوند لایه‌ها از بالا به پایین یعنی از لایه Application تشکیل شده و به لایه فیزیکی برای ارسال می‌رسند. اما در کامپیوتر مقصد دقیقا برعکس این موضوع است. از لایه فیزیکی به مقصد رسیده و در نهایت به لایه Application ختم می‌شود.
به همین دلیل نمی‌توان گفت که کدام لایه اولین است و کدام آخرین بسته به گیرنده و فرستنده متفاوت است.
لایه کاربرد یا Application
لایه ی نمایش یا Presentation
لایه نشست یا Session
لایه انتقال یا Transport
لایه شبکه یا Network
لایه پیوند داده یا DataLink
لایه فیزیکی یا Physical
ما در اینجا می‌خواهیم فرض کنیم که شما قرار است بسته ای را ارسال و دریافت کنید تا مفهوم لایه های شبکه برای شما راحت تر باشد.
لایه Application یا کاربردی یا برنامه
اگر قرار باشد شما از مرورگر اینترنت خود استفاده کرده و مطلبی را سرچ کنید، ببینیم که چه اتفاقی خواهد افتاد.
در این لایه پروتکل هایی (زبان برقراری ارتباط با دستگاه مقابل) ایجاد می‌شود تا کاربر بتواند به اهداف خود برسد. مثلا زمانی که مرورگر اینترنت خود را باز می‌کنید، از زبان برقراری ارتباط HTTP برای ارتباط استفاده می‌کنید. این مدل در این لایه پروتکل هایی را ایجاد می کند تا ارتباط معنی داری به کاربر دهد.
همه این اتفاقات در لایه کاربردی اتفاق خواهد افتاد. لایه برنامه تنها لایه ای است که کاربر می‌تواند ببیند.
لایه ی نمایش یا Presentation
اطلاعات از لایه کاربردی گرفته شده و فشرده سازی و رمزنگاری می‌شود. اگر قرار باشد که چند لباس برای دوست دیگری در شهر دیگر بفرستید، آیا هرکدام را در یک بسته جدا دا ارسال خواهید کرد؟
حتما نه
همه لباس ها در یک بسته جا داده و یکجا ارسال خواهید کرد. اگر هرکدام را جدا ارسال کنید ممکن است بعضی از بسته ها در بین راه گم شده یا به هر دلیل به مقصد نرسد. پس منطقی است که در این لایه بسته ها فشرده سازی و بعد از آن رمزهایی گذاشته می‌شود تا مقصد بداند که از طرف چه کسی این پیغام آمده و چه اطلاعاتی در این بسته است.
بعد از این کار بسته اطلاعاتی به لایه بعدی داده خواهد شد.
لایه نشست یا Session
فرض کنید یک جلسه کاری برای شما و یک شرکت ایجاد شده. در جلسه های کاری بزرگ یک نفر مسئول هماهنگی و ایجاد جلسه و نوشتن مضمون جلسه، اطلاعاتی که رد و بدل می‌شود، زمان شروع و پایان و … است.
هر زمانی در این جلسه اتفاقی بیوفتد یا چیزی فراموش یا گم شود، شما می‌توانید به منشی آن جلسه رجوع کنید و اطلاعات را دریافت کنید.
این لایه یک جلسه یا نشست ایجاد می‌کند تا اطلاعات را ثبت و اگر زمانی بسته ای گم یا از بین رفت، همانند یک منشی بتوانید آخرین بسته ها را از آن پیگیری و دریافت کنید. پس مدیریت انتقال با این لایه شبکه است.
لایه انتقال یا Transport
برای شما هم پیش آمده که گاهی پس از ارسال یک پیام به دوستتان، پیگیری کنید و ببینید که آن پیام به دست او رسیده یا خیر؟ و یا گاهی هم بدون چک کردن منتظر جواب می‌مانید.
در لایه های شبکه دو مدل ارتباط وجود دارد. اتصال گرا و غیر اتصال گرا
اتصال گرا همان زمانی است که شما از صحت رسیدن پیامتان می‌خواهید اطمینان کسب کنید و تماس با دوست را بعد از ارسال اطلاعات انجام میدهید.
غیر اتصال گرا زمانی که شما اطلاعات را ارسال و دیگر رسیدن و نرسیدن پیام برایتان خیلی اهمیت ندارد و یا اطمینان از ارسال دارید.
در این لایه مشخص می‌شود که از کدام مدل ارتباطی استفاده شود: اتصال گرا یا غیر اتصال گرا
همچنين اين لايه وظيفه تكه تكه كردن بسته ها، شماره گذاري آنها و ترتيب و نظم دهي آنها را بر عهده دارد. كه البته بسته ها در طرف گيرنده دوباره در همين لايه نظم دهي و قابل استفاده براي لايه هاي بالاتر خواهند شد.
لایه شبکه یا Network یا ip
اگر به سمت شهری دیگر در حال مسافرت باشید، ترجیح میدهید در ترافیک بمانید یا بهترین جاده و مسیر را انتخاب کنید؟ حتما جواب بهترین مسیر است.
این لایه وظیفه پیدا کردن بهترین و کوتاه ترین مسیر برای رد و بدل کردن اطلاعات را دارد. اما اینکه چگونه بهترین مسیر انتخاب می‌شود یک پروسه پیچیده است که در این مطلب نمی‌توان درباره آن صحبت کرد.
لایه ارتباط داده یا پیوند داده یا DataLink
در لایه بالایی گفته شد که بهترین جاده و مسیر برای رفتم به شهری دیگر را پیدا کنید، اما در این لایه مستقیما با شهر شما کار دارد. بهترین کوچه ها و امن و نزدیکترین ها را برای رسیدن به مقصدتان انتخاب می‌کند.
اتصال بین دو گره یا نود را چک می‌کند و از مبدا به مقصد بسته ها را ارسال می‌کند.
لایه فیزیکی یا Physical
در نهایت چه چیزی شما به مقصدتان می‌رساند؟ ماشین شما است که وظیفه انتقال شما زا یک شهر به شهر دیگر را دارد. در این لایه اطلاعاتی که به صفر و یک تبدیل شده اند بر روی دستگاه های فیزیکی شبکه ارسال می‌شوند.
اما مدل TCP/IP چیست و چه فرقی با OSI دارد؟
tcp هم قوانینی برای انتقال اطلاعات بین دو دستگاه بوجود آمده اما تفاوت هایی با لایه های شبکه مدل osi دارد.
در این مدل که پروتکل اینترنت هم به آن می‌گویند، 4 لایه بیشتر وجود ندارد و بعضی از لایه های مدل osi از آن حذف نه اما ترکیب شده است. مدل TCP/IP بیشتر کاربردی بوده و در مقایسه با osi که بیشتر جنبه اطلاع رسانی دارد تفاوت هایی دارد.
- لایه کاربرد یا Application
- لایه انتقال یا Transport
- لایه اینترنت یا Internet
- لایه‌ی واسط شبکه network interface
لایه کاربرد یا Application
این لایه، ترکیب لایه‌های application، session و presentation در مدل OSI است.
لایه انتقال یا Transport
دقیقا مشابه با لایه‌ی انتقال در مدل OSI، وظیفه‌ی این لایه نیز برقراری ارتباط بین دو host با استفاده از لایه‌ی‌های زیرین خود است.
لایه اینترنت یا Internet
کار این لایه مشابه لایه شبکه در مدل osi است.
لایه‌ی واسط شبکه network interface
معادل لایه‌های اول و دوم در مدل OSI، یعنی لایه‌های physical و datalink است و بنابراین عملکردی مشابه با این دولایه دارد.
جمع بندی
برای درک بهتر از شرایط ارسال و دریافت داده سالهای گذشتهف شرکت های بزرگی کنار هم جمع شده و تصمیم گرفتند مه مدلی را بیان کنند تا فهم موضوع برای متخصصین و عموم راحت تر باشد. نام این مدل را لایه های شبکه OSI گذاشتند.
نیازی نیست که این لایه ها را شما حفظ و همیشه در یاد داشته باشید. کافیست فهم کلی از این مدل ها به دست آورید.
اگر این مقاله از آوش نت برای شما مفید بوده، از شما خواهشمندیم که نظراتتان را زیر همین مطلب برای ما بنویسید.
