اتاق تمیز یا “cleanroom” محیطی کنترل‌شده است که برای حفظ سطوح پایین آلودگی‌ها مانند گرد و غبار، میکروب‌های معلق در هوا، ذرات آئروسل و بخارات شیمیایی طراحی شده است. این اتاق‌ها به طور خاص برای فرآیندها یا تحقیقاتی که نیاز به سطح بالای پاکیزگی دارند، مانند تولید نیمه‌رساناها، داروسازی، و تولید تجهیزات پزشکی، استفاده می‌شوند.
اتاق تمیز یک محیط مدولار است که در آن تمامی عوامل محیطی تحت کنترل هستند. دما، ذرات معلق در هوا، میکروب ها، رطوبت نسبی، فشار دیفرانسیل و جریان هوا.
پایش اتاق تمیز به دلایل مختلفی انجام می شود برای اطمینان از اینکه طراحی تاسیسات متناسب با هدف مورد نظر خود است و یا برای اطمینان از اینکه تسهیلات، تجهیزات و محیط مطابق با مشخصات مورد نیاز کاربر (URS) هستند. همچنین یکی از دلایل آن این است که اطمینان حاصل شود که تسهیلات، تجهیزات و محیط با الزامات قانونی تعریف شده مطابقت دارند و اطمینان حاصل شود که تأسیسات، تجهیزات و محیط آن با هم به عنوان یک سیستم برای مطابقت با استانداردهای تعریف شده عمل می کنند.
ویژگی‌های کلیدی اتاق تمیز عبارتند از:
- فیلترسازی هوا:
استفاده از فیلترهای با کارایی بالا (HEPA) یا فیلترهای با نفوذ بسیار پایین (ULPA) برای حذف ذرات از هوا.
- کنترل محیطی:
کنترل دقیق دما، رطوبت و فشار برای حفظ شرایط پایدار و کاهش خطر آلودگی.
- طبقه‌بندی:
اتاق‌های تمیز بر اساس تعداد و اندازه ذرات در هر حجم از هوا طبقه‌بندی می‌شوند. این طبقه‌بندی می‌تواند به‌صورت استانداردهایی مانند ISO 14644–1 و استاندارد فدرال 209E انجام شود.
- مواد و تجهیزات:
استفاده از مواد و تجهیزاتی که تولید آلودگی نمی‌کنند و به‌طور خاص برای اتاق تمیز طراحی شده‌اند.
- پروتکل‌های پرسنل:
کارکنان باید از پوشاک مخصوص مانند گان، دستکش و ماسک استفاده کنند و مراحل ضدعفونی را قبل از ورود به اتاق تمیز انجام دهند.
اتاق‌های تمیز برای جلوگیری از تأثیرات منفی آلودگی بر روی کیفیت و عملکرد محصولات یا تحقیقات علمی ضروری هستند.
