فضای سبز

فضای سبز چیست؟
Landscape محیطی گیاهی و آبی رو باز است که معمولاً در سطح شهر، ساختمان‌ها و محیط‌های اطراف آنها ایجاد می‌شود.

در واقع چون این روزها با ساخت و سازهای انبوه و گسترش شهرها، دسترسی مردم به طبیعت روستاها و مناظر اطراف شهر، کمی دشوارتر شده، لازم است در سطح شهر یا حتی در زمین‌های شخصی افراد، محیط‌هایی با نام فضای سبز ایجاد شود که حس طبیعت و مناظر بیرون شهر را تا حدی برای مردم شبیه‌سازی کند.

این فضا محیطی است که به منظور تفریح و تنفس افراد، زیباسازی فضاهای عمومی شهری و خصوصی مسکونی (در آپارتمان‌ها و ویلاها)، به طورکلی با هدف تعامل مردم با طبیعت ساخته می‌شود؛ ایجاد این نوع فضاها در سطح عمومی و خصوصی مزایای بسیاری به همراه دارد: ایجاد زیبایی بصری، ایجاد آرامش روحی برای افراد و شهروندان، ایجاد تعادل‌بخشی در متابولیسم شهر و افزایش کیفیت زیستی شهرها، تلطیف هوا و ایجاد هوای مطبوع، تعدیل دما، کاهش آلودگی هوا و آلودگی صوتی.

اما طراحی و اجرای فضاهای سبز در هر محیط متفاوت است. مثلاً طراحی و اجرای فضای سبز شهری با طراحی و اجرای آپارتمانی بسیار متفاوت است.

از انواع فضاها می‌توان به فضای عمومی (مثل محیط‌های تفریحی و پارک‌ها و غیره)، نیمه عمومی (محوطه محیط‌های اداری، سازمان‌ها، مراکز آموزشی و غیره)، خیابانی (حاشیه خیابان‌ها، بزرگراه‌ها، پیاده‌روها، میدان‌ها و غیره) و خصوصی (باغچه‌های منازل، حیاط، باغ بام‌ها (روف گاردن) و غیره) اشاره کرد.

نوع گونه‌های گیاهی که در هر مکان استفاده می‌شود، متفاوت است. گیاهان فضای سبز آپارتمانی از گیاهان بیرونی جدا هستند.

گیاهان آپارتمانی اکثراً سایه‌دوست هستند و نیاز به نور غیرمستقیم دارند؛ اما گیاهان مناسب فضای سبز بیرونی نیاز به نور مستقیم آفتاب دارند و در برابر تغییرات آب و هوایی (باد و باران) مقاوم‌تر هستند.

نکته قابل توجه این است که طراحی و اجرای فضای سبز، برای اثرگذاری بهتر و القای حس مطلوب‌تر، اصول و کلیاتی دارد که در ادامه به شرح آنها می‌پردازیم.

طراحی فضای سبز؛ یکی از نیازهای اساسی جوامع شهری
فضای سبز و طراحی آن به عنوان یکی از نیاز های اساسی جامعه شهری شناخته می شود. سبک زندگی ایرانی قدمتی تاریخی دارد.

خانه ها و باغ هایی بزرگ، پر از درخت، گل و چمن در اکثر شهرهای تاریخی ایران مشاهده می شود. گاهی جنبه عمومی داشتند و در برخی موارد توسط شخص خاصی ساخته می شدند.

تغییر سبک زندگی و ساخت و سازها باعث ایجاد محدودیت در استفاده از فضاهای سبز شده است.سرانه فضای سبز در شهرها برای هر فرد، بسیار ناچیز است. به همین جهت شهرداری ها، پروژه های مختلفی را برای ایجاد فضاهای سبز طراحی و اجرا می کنند.

فضاهای سبز قسمتی از زمین یک شهر یا روستا هستند که با گیاهان متنوع (با تراکم بالا) پوشیده شده اند. درختان، درختچه‌ها، گل‎ها، چمن طبیعی و… را شامل می‌شود.

البته با نظم و ترتیب شگفت‌انگیزی کنار یکدیگر کاشته شده اند. در واقع شبیه جنگل با شاخ و برگ های در هم تنیده نیست.

فواید فضای سبز
فضای سبز با توجه به نوع کاربری، پوشش گیاهی متفاوتی دارد. به طور مثال در فضاهای سبز جنگلی، درختان تنومند و کوچک بیشتر به چشم می آیند.

فضاهای سبزی که کاربرد فرهنگی و تفریحی دارند با معماری و طراحی خاص، زیباسازی شده اند.
انسان هرگز از سرسبزی و گل و گیاه سیر نمی شود. ایجاد فضای سبز فواید بسیاری دارد که در قالب تیتر یا عبارت نمی گنجد. برخی فواید طراحی و ساخت فضاهای سبز به شرح زیر می باشند.
در بالاترین مرتبه باعث ایجاد فضای بصری بسیار زیبا و چشم نواز، همراه با نشاط و شادی می شود. خستگی روحی و جسمی را در افراد جامعه از بین می برد.

استفاده چند ساعته از این مکان ها، انرژی روحی و جسمی هر فرد را تامین می کند. همچنین بر سلامت اجتماعی افراد جامعه نیز تأثیر می گذارد.

نقش دوم پیشگیری از آلودگی و تصفیه هوا می باشد. گیاهان عمل فتوسنتز را انجام می دهند، به این صورت که دی اکسید کربن را از هوا می‎گیرند و اکسیژن را رها می‌کنند. در نتیجه از نظر زیست محیطی و اکولوژیکی به ایجاد فضای سالم شهری کمک می کنند.
کاهش آلودگی باعث کاهش بیماری های تنفسی و قلبی در جامعه شهری می شود. از بهترین نتایج ایجاد فضای سبز، صرفه‌جویی پنهان در هزینه‌ها (کوتاه مدت و بلندمدت) به ویژه برای ساکنین شهرها می‎باشد.

باعث کاهش آلودگی صوتی نیز می شود. باعث کاهش گرمای فضای شهری ناشی از دود ماشین ها می شود. همچنین به تنظیم دمای جزیره حرارتی که در مرکز شهرها ایجاد می شود، کمک فراوانی می کند.

باعث کاهش میزان آلودگی سرب در هوای شهرها می شود، از طرفی به افزایش رطوبت نیز کمک می کند.