عموماً صاحبان شرکت‌ها، حسابداران، مسئولین مالی شرکت‌ها و... نیاز به تهیه صورت های مالی دارند. برای سهولت در تهیه صورت های مالی خود می‌توانید از فایل اکسل صورت‌های مالی فرموله شده موجود در وب سایت آپاداس استفاده و دانلود نمایید.
و حالا هم در این مقاله به موضوع اینکه صورت های مالی چیست و اهمیت آن بر شرکت‌ها و مجموعه‌های مختلف چیست می‌پردازیم:
صورت های مالی چیست؟
گزارش‌هایی که شرکت‌ها در پایان دوره مالی منتشر می‌کنند صورت های مالی نامیده می‌شوند. این گزارش‌ها شامل وضعیت و توزیع وجوه، میزان دارایی و بدهی‌های شرکت می‌باشد که باید با اصول و استانداردهای حسابداری مطابقت داشته باشد. اطلاعات ثبت شده در این گزارش‌ها بر اساس داده‌های مالی ثبت شده در امور مالی هر شرکت و تحت کنترل موسسات حسابداری است.
از آنجایی که صورت های مالی نشان دهنده عملکرد و وضعیت مستقیم شرکت است، از اهمیت زیادی برخوردار است. تحلیلگران و سهامداران هر شرکت با بررسی این صورت‌ها ریسک مالی خود را کاهش می‌دهند. زیرا در صورت مشاهده عملکرد بد در شرکت، پول خود را برداشت می‌کنند.
بر این اساس، مجموعه فعالیت‌های مالی و سرمایه‌گذاری را بیانیه وضعیت مالی می‌نامند. گزارش‌های ارائه شده از طریق صورت های مالی پایه حاوی اطلاعات مهم و مفیدی است که برای بهبود سرمایه‌گذاری و اعتبار استفاده می‌شود.
گزارش مالی حاوی اطلاعات مالی مهمی است که بر اساس موارد زیر تهیه شده است:
- حاصل فعالیت بنگاه اقتصادی در یک دوره زمانی مشخص
- تنظیم بر اساس استانداردهای مشخص و بر مبنای اصول حسابداری
- استفاده برای پیش بینی و مقایسه شرکت‌ها
انواع صورت‌های مالی چیست؟
ما شش نوع صورت های مالی را ارائه داریم. شماره‌های 1 تا 4 مهمترین صورت های مالی هستند که "صورت های مالی اساسی" نامیده می‌شوند.
- ترازنامه
- صورتحساب سود و زیان انباشته
- صورت حساب گردش سود و زیان جامع
- صورت گردش وجوه نقد
- صورت مالی میان دوره‌ای
- صورت سرمایه
که به تک تک توضیحات انواع صورت های مالی می‌پردازیم:
ترازنامه:
ترازنامه وضعیت مالی یک واحد تجاری را در یک مقطع زمانی مشخص نشان می‌دهد. در قسمت‌های مختلف ترازنامه، سه گروه دارایی، بدهی و حقوق صاحبان سهام به عنوان اقلام ترازنامه تعریف می‌شود. به طور خلاصه، ترازنامه تعداد دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام یک واحد تجاری را نشان می‌دهد. بنابراین ترازنامه بیانگر گزارشی از وضعیت دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق مدیران و سهامداران یک شرکت در یک تاریخ معین است و در واقع ترازنامه توصیفی از وضعیت مالی یک شرکت است. ترازنامه میزان دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت را نشان می‌دهد. به طور کلی، عناصر اصلی و سه عنصر ترازنامه عبارتند از:
- دارایی‌ها
- بدهی‌ها
- سرمایه و حقوق صاحبان سهام
صورت سود و زیان:
صورت سود و زیان با نشان دادن میزان درآمد، هزینه و میزان سود و زیان برای یک دوره زمانی معین، نتایج عملیات واحد تجاری را نشان می‌دهد. مهمترین معیار برای انتخاب سهام یک شرکت سودآوری آن است. در واقع هر چه سود شرکت بیشتر باشد قیمت سهام آن در بورس نیز بیشتر می‌شود. سود شرکت در پایان سال مالی می‌تواند نشان دهنده سودآوری آن باشد. بنابراین شرکت‌ها موظفند سود خود را با تهیه و ارائه صورت سود و زیان در پایان سال مالی به مدیران و سهامداران گزارش کنند و در نتیجه عملیات و تصمیمات مالی شرکت ایجاد می‌شود و نشان دهنده عملکرد شرکت در یک مقطع زمانی خاص است. محاسبه سود و زیان به روش‌های یک و دو مرحله‌ای انجام می‌شود:
1. روش تک مرحله‌ای برای محاسبه سود و زیان
در این روش کلیه درآمدها درج و محاسبه می‌شود و سپس کلیه هزینه‌ها درج و محاسبه می‌شود. پس از این مراحل، تفاوت بین این دو مقدار را بدست می‌آوریم. اگر این مقدار مثبت باشد به معنای سود شرکت در یک دوره معین است. و اگر منفی باشد به معنای زیان شرکت در مدت معین است.
2. روش دو مرحله ای محاسبه سود و زیان
در روش دو مرحله‌ای ابتدا درآمد و هزینه‌های عملیاتی محاسبه و سپس درآمد و هزینه‌های غیر عملیاتی محاسبه می‌شود. در نهایت سود یا زیان قبل از مالیات، از تفاوت بین این دو سطح بدست می‌آید. اقلام ارائه شده در صورت سود و زیان عبارتند از:
- میزان فروش شرکت
- میزان هزینه‌های شرکت
- سود ناخالص
- سود عملیاتی
- سود ویژه
- سود هر سهم
- درآمد عملیاتی
- درآمد غیرعملیاتی
صورت سود و زیان جامع:
صورت حسابی که تمام تغییراتی را که به دلیل درآمدها یا هزینه‌ها افزایش یا کاهش می‌یابد، اعم از شناسایی یا عدم شناسایی، در طول دوره حسابداری نشان می‌دهد «صورت سود و زیان جامع» نامیده می‌شود. نتایج کسب و کار از طریق صورت سود و زیان و صورت درآمد کل است. هدف از تهیه صورت سود و زیان و صورت سود و زیان جامع ارائه کلیه درآمدها و هزینه‌های شناسایی شده طی دوره حسابداری است.
درآمد جامع عبارت است از تغییر خالص دارایی‌های شرکت در طول دوره حسابداری ناشی از عوامل دیگری غیر از معاملات سرمایه. سود کل مربوط به شامل سود اقتصادی است و اقلامی که باید در صورت سود و زیان جامع گزارش شود عبارتند از:
- سود یا زیان خالص دوره
- سایر درآمدها و هزینه‌های شناسایی شده به تفکیک
نمونه‌هایی از این قبیل درآمدها و هزینه‌ها عبارتند از:
- درآمدها و هزینه‌های ناشی از تجدید ارزیابی دارایی‌های ثابت مشهود
- مبلغ تجدید ارزیابی سرمایه‌گذاری‌ها که تحت عنوان دارایی غیرجاری طبقه‌بندی می‌شوند.
- تمامی تفاوت‌های تسعیر ارز حاصله در واحدهای مستقل خارجی
- درآمدها و هزینه‌هایی که طبق استانداردهای حسابداری و به استناد قوانین مستقیما در حقوق صاحبان سرمایه منظور می‌گردد.
صورت جریان وجوه نقد:
صورت جریان نقدی بیانیه‌ای است که تغییرات وجوه نقد کسب و کار را برای عملیات، سرمایه‌گذاری و تامین مالی در یک دوره زمانی مشخص نشان می‌دهد. با استفاده از صورت جریان نقدی، جریان نقدی شرکت در طول یک سال اندازه‌گیری می‌شود. صورت جریان وجوه نقد یکی از صورت های مالی است که بر اساس ترازنامه و صورت سود و زیان قابل محاسبه است و جریان نقدینگی یکی از مهمترین مسائل شرکت است.
گزارش‌های مالی میان دوره‌ای:
همانطور که از نام گزارش مالی میان دوره‌ای مشخص است، دوره گزارشگری آن کمتر از یک سال و اغلب سه ماه است. شرکت‌ها اغلب ملزم به تهیه و ارائه گزارش‌های منظم نیستند، اما به دلیل اینکه این گزارش اطلاعات مفیدی در مورد توانایی کسب سود و وضعیت مالی و کسب و کار، پرداخت قبوض و... در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد، آن را تهیه می‌کنند. توجه داشته باشید که در صورت عرضه سهام و اوراق بهادار یک شرکت تجاری به مردم، موظف است طبق ضوابط سازمان بورس و اوراق بهادار، گزارش موقت تهیه و منتشر کند. محتوای گزارش میان‌دوره‌ای می‌تواند اطلاعات مختلفی از قبیل: ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت سود و زیان خلاصه، صورت‌های مالی و یادداشت‌ها باشد، زیرا تدوین اطلاعات فوق حتی به صورت مختصر و در برخی موارد زمان بر است. به طوری که بخش تجاری مورد نظر می‌تواند اطلاعات کوچک و مختصری را در گزارش‌های در حال انجام خود ارائه دهد و این گزارش‌ها از درج اطلاعات تکراری قبلی که معمولاً رویدادهای جدید دارند خودداری می‌کند. به همین دلیل، به روز رسانی داده‌های صورت سود و زیان سالانه را می‌توان یکی از اهداف گزارش میان دوره‌ای دانست.
صورت سرمایه
در شرکت‌ها و سازمان‌هایی که سهامی نیستند برای محاسبه سرمایه سازمان در پایان دوره باید سرمایه سازمان در ابتدای دوره مالی و همچنین تغییر سرمایه در طول دوره مالی در نظر گرفته شود. برای این منظور معمولاً در پایان دوره مالی گزارشی به نام «صورت سرمایه» تهیه می‌شود. بنابراین گزارش سرمایه گزارشی است که تغییرات سرمایه شرکت را در طول دوره مالی نشان می‌دهد. صورت سود، بالای صورت سرمایه یک زیان برای "دوره مالی منتهی به 29/12 / ** 13" نوشته می‌شود. لازم به ذکر است که به «بیانیه سرمایه» «بیانیه تغییرات سرمایه» نیز گفته می‌شود. برای تهیه گزارش سرمایه باید سود خالص دوره مالی و سرمایه گذاری مجدد صاحب سازمان به سرمایه اول اضافه شود. مدت و پول برداشت شده توسط صاحب سازمان باید از حساب کسر شود. اگر عملیات سازمان منجر به زیان شود، سرمایه گذاری مجدد صاحب سازمان باید به سرمایه دوره اول در صورت سرمایه اضافه شود.
هدف از تهیه صورت مالی چیست؟
در نتیجه هدف از تهیه و تنظیم صورت های مالی، ارائه اطلاعات در مورد وضعیت مالی، عملکرد مالی و نقدینگی کسب و کار به صورت مختصر و محرمانه است (یک اصل مهم حسابداری طبقه‌بندی اطلاعات مالی است). اما این گزارش‌ها و صورت های مالی باید برای استفاده‌کنندگان نهایی از این اطلاعات مفید باشد تا بتوانند تصمیمات آگاهانه بگیرند.
به عبارت ساده، آنچه صورت های مالی برای ما انجام می‌دهد این است که به شما پول نشان دهیم، پول شرکت از کجا آمده، کجا خرج شده است و اکنون کجاست.
صورت های مالی سوابقی از فعالیت‌های تجاری و نتایج مالی یک شرکت است. حسابداران، سرمایه گذاران و تحلیلگران مالی برای تجزیه و تحلیل عملکرد شرکت و پیش بینی ارزش سهام شرکت به داده‌های مالی متکی هستند. یکی از مهمترین منابع اطلاعات مالی قابل اتکا، گزارش سالانه حاوی صورت های مالی شرکت است، هدف از تهیه گزارش مالی، انعکاس اطلاعات مربوط به وضعیت، فعالیت و انعطاف مالی شرکت به صورت خلاصه و طبقه‌بندی شده است. ذینفعان می‌توانند از آن برای تصمیم‌گیری‌های اقتصادی، پیش بینی، مقایسه و ارزیابی میزان یا زمان جریان‌های نقدی احتمالی و عدم قطعیت آن‌ها استفاده کنند.
