تولید ناخالص داخلی، یکی از مهمترین ابزارها برای بررسی وضعیت یک اقتصاد در سطح جهانی است. به طور کلی، این اقدام جهت اندازه‌گیری و مشخص نمودن تمام فعالیت شرکت‌ها، دولت‌ها و افراد در یک کشور است.
تولید ناخالص داخلی یا همان «GDP» به کسب‌و‌کارها کمک می‌کند تا در مورد زمان توسعه و استخدام اعضای جدید، تصمیم‌های دقیق‌تری بگیرند و همچنین به دولت‌ها اجازه می‌دهد تا میزان مالیات و هزینه‌ها را تعیین نمایند.
تولید ناخالص داخلی چیست؟
در بریتانیا، آمار و ارقام جدید این شاخص، به صورت ماهانه ارائه می‌شوند، اما ارقام سه ماهه، بیشترین بازدید و کاربرد را بین شرکت‌ها، دولت‌ها و افراد دارد.
در یک اقتصاد در حال رشد، آمار تولید ناخالص داخلی، باید در ارقام سه ماهه کمی بیشتر از سه ماهه قبل باشد و این موضوع، بیانگر آن است که مردم کار بیشتری انجام می دهند و به طور متوسط، شرایط زندگی بهتری را تجربه خواهند کرد.
اکثر اقتصاددانان، سیاستمداران و کسب‌و‌کارها دوست دارند این شاخص را به طور پیوسته افزایش دهند، زیرا افزایش تولید ناخالص داخلی معمولاً به این معنی است که مردم بیشتر هزینه می‌کنند، مشاغل بیشتری ایجاد می‌شود، مالیات بیشتری پرداخت می‌شود و کارگران نیز دستمزد بهتری دریافت می‌کنند.
اگر تولید ناخالص داخلی در حال کاهش باشد، به این معنی است که اقتصاد در حال کوچک شدن است و این خبر، برای مشاغل و کارگران خبر خوشایندی نخواهد بود. اگر تولید ناخالص داخلی برای دو فصل متوالی رو به کاهش باشد، این اتفاق در علم اقتصاد، به عنوان «رکود» شناخته می‌شود که می‌تواند به معنای توقف دستمزدها و از دست دادن مشاغل باشد.
بیشتر بخوانید: عوامل تأثیرگذار در قیمت نفت
رکود چیست و چه تاثیری بر زندگی افراد خواهد گذاشت؟
همه‌گیری بیماری کووید۱۹، باعث شدیدترین رکود اقتصادی در بیش از 300 سال گذشته شد و به کسب‌و‌کارها و مشاغل زیادی آسیب جدی رساند و دولت را مجبور کرد برای حمایت از اقتصاد، صدها میلیارد پوند وام بگیرد.
کما اینکه تاثیر آن، همچنان در بازار محسوس است و در آوریل امسال، همه بخشهای اصلی اقتصاد از جمله خدمات، تولید و ارائه نیز کوچک‌تر شدند.
در ماه اوت، بانک مرکزی انگلیس هشدار داد که بریتانیا دوباره وارد رکود خواهد شد. پیش‌بینی می‌شود که اقتصاد در سه ماه آخر سال جاری منقبض شود و تا پایان سال 2023 روند کاهشی را تجربه کند.
تولید ناخالص داخلی چگونه بر زندگی افراد تأثیر می‌گذارد؟
اگر تولید ناخالص داخلی در حال رشد باشد، دولت از آن به عنوان مدرکی استفاده خواهد کرد تا بگوید که در مدیریت اقتصاد به خوبی عمل کرده است. به همین ترتیب، اگر تولید ناخالص داخلی کاهش یابد، سیاستمداران مخالف خواهند گفت که دولت، توان اداره این بخش از جامعه را نداشته است.
اما این موضوع، فقط با یک گزارش در مورد نحوه عملکرد دولت خاتمه پیدا نمی‌کند. اگر GDP به طور پیوسته در حال افزایش باشد، مردم مالیات بیشتری را صرفاً به این دلیل که درآمد و هزینه بیشتری دارند پرداخت خواهند کرد. این به معنای دریافت پول بیشتری برای دولت و خرج کردن آن در زمینه‌های خدمات عمومی مانند مدارس، پلیس و بیمارستان‌ها است.
همچنین دولت‌ها باید مراقب میزان وام‌گیری خود نسبت به اندازه اقتصاد کشورشان نیز باشند. به عنوان مثال، وام گرفتن معادل حدود 14 درصد تولید ناخالص داخلی در سال اول همه گیری کووید۱۹، بالاترین نرخ دریافت وام از زمان جنگ‌جهانی دوم تا کنون بود.
بیشتر بخوانید: 6 عامل تاثیرگذار بر قیمت طلا
تولید ناخالص داخلی را می‌توان به سه روش اندازه‌گیری کرد:
۱. خروجی: ارزش کل کالاها و خدمات تولید شده توسط همه بخشهای اقتصاد،کشاورزی، تولید، انرژی، ساخت‌و‌ساز و…
۲. هزینه: ارزش کالاها و خدمات خریداری شده توسط خانوارها و توسط دولت، مثل سرمایه‌گذاری در ماشین آلات و ساختمان‌ها. البته توجه داشته باشید که این مورد شامل ارزش صادرات، منهای واردات نیز می‌شود.
۳. درآمد: ارزش درآمد ایجاد شده، بیشتر از نظر سود و دستمزد.
در بریتانیا، دفتر آمار ملی(ONS) یک لیست معیار تولید ناخالص را منتشر می‌کند که با استفاده از هر سه مورد اندازه‌گیری و محاسبه می‌شود، اما برآوردهای اولیه عمدتاً از معیار خروجی استفاده می‌کنند.
چرا رقم GDP اغلب تغییر می کند؟
بریتانیا، یکی از سریع‌ترین برآوردهای تولید ناخالص داخلی اقتصادهای بزرگ را حدود 40 روز پس از یک بازه سه ماهه، ارائه می‌کند. در آن مرحله، تنها حدود 60 درصد از داده‌ها در دسترس است، بنابراین با دریافت اطلاعات بیشتر، این رقم اصلاح می شود.
محدودیت‌های آن چیست؟
رشد GDP همه چیز راجع به اقتصاد را بیان نمی‌کند.
موارد زیادی نیز وجود دارد که آمار ممکن است آنها را در نظر نگیرد:
اقتصاد پنهان: کار بدون دستمزد در ارقام رسمی، مانند مراقبت از یکی از بستگان مسن، در این آمار ثبت نمی‌شود.
نابرابری: رشد این شاخص به ما نمی‌گوید که درآمد چگونه در یک جمعیت تقسیم می‌شود. افزایش تولید ناخالص می‌تواند ناشی از ثروتمندتر شدن ثروتمندان باشد، نه اینکه همه در وضعیت بهتری قرار گیرند! فقط به این دلیل که این شاخص در حال افزایش است، به این معنی نیست که استاندارد زندگی یک فرد در حال بهبود خواهد بود.
اگر جمعیت یک کشور افزایش یابد، GDP نیز افزایش می‌یابد، زیرا با تعداد افراد بیشتر، پول بیشتری در گردش است، اما افراد داخل آن کشور ممکن است ثروتمندتر نشوند! آنها ممکن است به طور متوسط فقیرتر شوند، حتی اگر تولید ناخالص داخلی افزایش یابد.
بنابراین ONS رقمی را برای تولید ناخالص داخلی سرانه(جمعیت) منتشر می‌کند که اغلب می‌تواند داستان متفاوتی با عدد تولید ناخالص داخلی اصلی داشته باشد.
چرا هزینه های زندگی بالا می‌رود؟
منتقدان استدلال کرده‌اند که تولید ناخالص داخلی به این موضوع توجه نمی‌کند که آیا رشد اقتصادی که اندازه‌گیری می‌شود پایدار است، یا ممکن است آسیبی به جهان طبیعی وارد کند.
از سال 2010، ONS شروع به اندازه‌گیری رفاه در کنار رشد اقتصادی کرد. این امر سلامت، روابط، تحصیلات و مهارت‌ها و همچنین امور مالی شخصی و محیط را نیز اندازه‌گیری می‌کند. در سال 2019، جاسیندا آردرن، نخست وزیر نیوزیلند، اولین «بودجه رفاه» این کشور را منتشر کرد که به جای رشد اقتصادی، سلامت و رضایت از زندگی را در اولویت قرار داد.
علیرغم محدودیت‌های آن، تولید ناخالص داخلی همچنان پرکاربردترین معیار برای اکثر تصمیمات دولت و مقایسه‌های بین المللی است.
