کلیه خرید و فروش‌هایی که توسط مؤدی (حقیقی و حقوقی) در یک دوره معین انجام می‌شود، معاملات فصلی نامیده می‌شود. در واقع همانطور که از نام آن پیداست این دوره خاص به صورت سه ماهه است از آغاز تا پایان هر فصل خورشیدی می‌باشد. درخصوص نحوه ارسال معاملات فصلی تا آخر این مقاله همراهی کنید.
طبق ماده 169 قانون مالیات‌ها، کلیه موسسات مالی موظفند گزارش خرید و فروش فصلی را از طریق سامانه معاملات فصلی الکترونیکی در زمان مشخص ارائه کنند. این قانون در سال 1394 تصویب و در سال 1395 لازم‌الاجرا شد و این قانون شفافیت اقتصاد را افزایش می‌دهد. طبق قانون کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی باید ظرف مدت 45 روز پس از شروع دوره، اطلاعات کل درآمد هر دوره را به سازمان امور مالیاتی ارسال کنند. (تمامی این مباحث را، در دوره آموزش حسابداری ویژه بازار کار می‌توانید فرا بگیرید.)
تعیین میزان مالیات شرکت‌ها و پرداخت مالیات صرفاً به تشخیص سازمان امور مالیاتی می‌باشد. بنابراین سازمان امور مالیاتی می‌تواند بر کلیه درآمدها و رویدادهای مالی شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی مالیات تعیین کند. همچنین این سازمان می‌تواند حق‌الزحمه کلیه دفاتر قانونی اعم از دفتر روزنامه، دفتر کل، دفتر هزینه و درآمد و حساب‌ها را تعیین کند. این کارمزد بر اساس گزارش فروش فصلی یا عملیات فروش فصلی در بازه زمانی مشخص تعیین می‌شود. سازمان امور مالیاتی بر اساس گزارشات و معاملات فصلی، فرار مالیاتی را نیز تشخیص می‌دهد.
طبق ماده 169 قانون مالیات‌های مستقیم، از سال 1396 به بعد کلیه مودیان موظف بودند حداکثر تا 1.5ماه پس از پایان هر فصل نسبت به ثبت‌نام و ارسال اطلاعات خرید و فروش، دریافت و پرداخت قرارداد، صادرات و واردات، حمل و نقل، بیمه، اجاره و کارمزد اقدام کنند.
شرایط ارسال معاملات فصلی:
مودیان در چهار نوبت از سال باید صورت معاملات فصلی خود را ثبت و به سامانه ارسال کنند:
· آخرین مهلت ارسال صورت معاملات فصلی بهار تا 15 مرداد...
· آخرین مهلت ارسال صورت معاملات فصلی تابستان تا 15 آبان...
· آخرین مهلت ارسال صورت معاملات فصلی پاییز تا 15 بهمن...
· آخرین مهلت ارسال صورت معاملات فصلی زمستان تا 15 اردیبهشت می‌باشد.
همچنین گاهی زمان ممکن است به صلاحدید سازمان امور مالیاتی، زمان ارسال معاملات تمدید شود.
سه دسته مشاغل ذکر شده باید گزارشات فصلی خود را به سازمان امور مالیاتی ارسال کنند:
- کلیه اشخاص حقیقی یا صاحبان مشاغل
- اشخاص حقوقی یا شرکت‌ها
- کلیه مشاغلی که مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده هستند
از طرف دیگر هم سازمان امور مالیاتی برخی مشاغل خاص را به دلایلی از انجام معاملات فصلی معاف می‌کند. این مشاغل عبارتند از:
· معامله با مشاغلی، ازجمله کشاورزی، دامداری، پرورش زنبور عسل، دامپروری و... که مشمول ماده ۸۱ هستند.
· فروش انواع کالا یا خدمات به مصرف‌کنندگان نهایی
· خرید از نهادها یا ارگان‌های دولتی که الزامی به ثبت‌نام در نظام مالیاتی ندارند.
· هرگونه خرید یا فروش سهام‌الشرکه.
· کلیه جوایز یا کمک‌های بلاعوض.
· مبالغی که بابت خسارات یا جرائم از عوارض یا مالیات پرداخت می‌شوند.
و در نهایت عدم ارسال صورت معاملات و یا تخلف در ثبت دقیق و شفاف معاملات، مشمول پرداخت جرایم معاملات فصلی است.
نحوه گزارش قراردادها در معاملات فصلی
نحوه گزارش قراردادها بر حسب این که کارفرما (دریافت کننده خدمت) یا پیمانکار (ارائه‌دهنده خدمت) باشد متفاوت است و به یکی از دو روش زیر انجام می‌شود:
· قراردادها برای کارفرما:
موقع عقد قرارداد باید اطلاعات مربوط به آن را ارسال کنید که در این مرحله نیازی نیست اطلاعات بخش خرید را وارد کنید، فقط کافیست مبلغی را که پرداخت کرده‌اید را وارد کنید. سپس زمانی که فاکتور را از پیمانکار یا فروشنده دریافت کردید، قسمت خرید را پر کرده و در کادر مربوط به نوع کالا و خدمات اختصاصی، شماره قرارداد را وارد کنید.
· گزارش قراردادها برای پیمانکاران:
موقع عقد قرارداد، پیمانکار نیازی نیست گزارش و اطلاعات را ارسال کند بلکه پس از عقد قرارداد، در بخش نوع کالا و خدمات اختصاصی، باید فاکتورهای خرید و دریافت خدمات و صورت وضعیت‌های تأیید شده را به همراه شماره قرارداد وارد کنید.
در صورتحساب‌های مشمولین، علاوه بر اطلاعات معامله طبق استانداردهای سازمان امور مالیاتی، باید شماره اقتصادی خریدار و فروشنده درج شود و در موارد صادراتی و وارداتی، حسب مورد باید شماره کوتاژ اظهارنامه گمرکی و کد گمرک ترخیص کننده و شماره اختصاصی اشخاص خارجی (صرفاً در موارد وارداتی) را وارد کرد.
همچنین در معاملات ارزی باید مبالغ ارزی، نوع ارز، نرخ برابری ارز و معادل ریالی معامله انجام شده در صورتحساب‌ها و اسناد درآمدی صادره و همچنین در فهرست معاملات ارسالی آورده شود.
